Heb je traumatisch hersenletsel opgelopen door een ongeval, een val of een klap? Dit is ook wel bekend als Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). Voorbeelden zijn: hersenschudding, post commotioneelsyndroom en hersenkneuzing. Hersenletsel is onzichtbaar voor mensen in je omgeving, maar vaak ook onzichtbaar op CT-scans en MRI- scans. Terwijl de klachten overweldigend en ongrijpbaar kunnen zijn. Voor je functioneren thuis, je studie of werk en ook voor je sociale leven hebben deze beperkingen een enorme impact.

Vage klachten

Vermoeidheid, verlies van concentratie en focus, een vol hoofd, prikkelbaarheid, duizeligheid, nek -en schouderklachten, spierpijn, hoofdpijn, vergeetachtigheid, overgevoeligheid voor licht en geluid en ongeremdheid zijn voorbeelden van symptomen en klachten die mensen kunnen ervaren. Bovenstaande klachten horen ook bij een burn-out, bore-out, de overgang of rouw. Je gaat misschien met deze klachten naar de huisarts of bedrijfsarts, maar voordat de juiste diagnose is gesteld, ben je mogelijk al een tijd verder.

Autonome zenuwstelsel

Een val, klap of ongeval is een shock voor je zenuwstelsel. Niet alleen omdat je op je hoofd bent gevallen. Je hele lichaam zal de gebeurtenis moeten verwerken. Dat is een bewust en onbewust proces. Soms kom je daardoor tot de ontdekking dat je al langer functioneerde onder grote stress en druk. Ook kan het zijn dat het hersenletsel een trigger is voor onderliggend trauma. Waar trauma (groot en klein) er voor kan zorgen dat je snel alert bent en dus snel het sympathisch zenuwstelsel aanspreekt, zal je meer moeite hebben met ontspannen.

Als het sympathisch zenuwstelsel de overhand heeft, sta je op scherp, is er boosheid, irritatie, angst of paniek. Je schiet in de houding vechten, bevriezen of vluchten. Ontspanning komt vanuit het parasympatisch zenuwstelsel dat zorgt voor kalmte, verbinding en rust. Je voelt je veilig. Het is van belang dat deze twee onderdelen met elkaar in evenwicht zijn zodat je in balans bent en kunt dealen met de uitdagingen en moeilijkheden die het leven soms biedt.

Acute fase en chronische fase van herstel

Soms kom je na je ongeval in het ziekenhuis terecht of bij de Spoed Eisende Hulp en is er eerst aandacht voor acuut herstel. Er worden foto’s gemaakt om botbreuken of ander letsel uit te sluiten. Vaak wordt dan bij een hersenschudding gezegd dat het zes weken kost om te herstellen. Bij een hersenkneuzing is vaak een consult bij de Neuroloog gepland. Ook kan het zijn dat je een revalidatietraject gaat volgen.

Tijdens de volgende fase, de chronische fase van herstel, is de zorg wat minder duidelijk geregeld en kun je je eenzaam voelen. De mensen in je omgeving zien niks aan je en vragen misschien daarom ook minder vaak hoe het met je gaat. De onzichtbaarheid van hersenletsel is ook een belemmering als het gaat om re-integratie. Je collega’s merken niet direct een verschil, je ziet er hetzelfde uit, maar directe collega’s zullen wel iets merken aan je als het gaat om (werk)tempo, gedrag, humeur of veerkracht.

Hersenletsel en stress

Zoals beschreven bij het kopje autonome zenuwstelsel gebeurt er onbewust heel wat in je lijf. Daarbij is een herstelproces een veranderproces waarin je jezelf op veel vlakken tegenkomt. Je wordt gedwongen stil te staan en te kijken naar wat wel en niet kan en daarbij ga je ook terugkijken op hoe je leven voor je hersenletsel was. Misschien liep je al op je tenen en was je in je dagelijkse leven al continu bezig met veel ballen in de lucht houden. Je stond dus eigenlijk al op standje ‘stress’ in plaats van standje ‘ontspannen’.

Gedachten, zorgen en het gemis van perspectief kunnen daarnaast zorgen voor een somber gevoel en stress. Een vol hoofd, ook wel ‘foggy mind’ genoemd waar mensen met hersenletsel last van kunnen hebben, wordt dan nog voller en zwaarder met die zware gedachten. Zo kun je in een neerwaartse spiraal terecht komen. Wanneer je hier niet zelf uitkomt, is het verstandig om professionele hulp in te schakelen.